विन लादेन हुनबाट बचे सिके

सन् १९७९ उत्तराद्र्धदेखि पूरै ८० को दशकमा ओसामा विन लादेनलाई सिँगारेर अमेरिकी अगुवाइमा नाटो शक्ति राष्ट्रहरुले मुजाहिद्धिन संगठनलाई अफगान युद्धमा धकेलिएको थियो । तत्कालीन सोभियत संघलाई अफगानिस्तानबाट हटाउन एउटा प्रोक्सी युद्ध गर्नु अमेरिकाको बाध्यता थियो । तर, जसै युद्ध भड्किदै गयो सोभियत संघ अफगान छोडेर गयो । तर, अमेरिकाले प्रायोजन गरेको युद्ध उसको कन्ट्रोलभित्र पनि रहेन ।

हिजोसम्म बफादार रहेका विन लादेन तालिवानको नाममा उदय भइसकेका थिए । यही तालिवान र विन लादेनपछि अमेरिकाको टाउको दुखाइको विषय भयो । ११ सेप्टेम्बरमा अमेरिकाको व्यावसायिक भवनहरु तालिवानको हमलामा ध्वस्त भएपछि अमेरिकाले विन लादेन र उसको संगठनलाई पनि तहसनहस बनायो । पाकिस्तानमा छिरेर अमेरिकी सेनाले लादेनलाई मृत्युको घाटमा पु¥याइ दियो । भर्खरै पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खानले भारतलाई सम्झाउँदै भनेको एउटा वाक्य झैं युद्ध हुँदै गएपछि त्यो कसैको कन्ट्रोलमा हुँदैन भने झैं भयो । युद्धको पूर्वाधार बनाउन त सजिलै हुन्छ । तर, युद्धको दीर्घकालीन असर सकारात्मक रहन्छ भन्ने केही छैन या युद्ध प्रायोजकहरुकै कमाण्डमा रहँदैन भन्ने पनि यो उदाहरण हो ।

प्रसंग सिके राउतकै छ । सिके राउत ११ बुँदे सहमति गरेर खुल्ला राजनीतिमा आएका छन् । उनले नेपालको सार्वभौमिकतालाई स्वीकार गरेको सहमति गरेका छन । भलै सहमतिका भाष्यमा धेरैले प्रश्न उठाएका छन् । सिकेको तराई यात्रामा देखिएको प्रदर्शनले यस्तै प्रश्न उठ्नु अस्वाभाविक पनि हैन । तर सिके राउतको यो सहमति आत्मसमर्पणको नयाँ अध्याय हो । सिके राउतले विन लादेन, सद्धाम हुसेनको इतिहास र पतन पक्कै नपढेका छैनन् । महिनाको १५ लाख रुपैयाको जागिर छोडेर नेपाल आई तथाकथित स्वतन्त्र मधेसको नारा त्यसै उनले उछालेका हैनन् । जागिर भन्दा पनि राम्रो जिन्दगी जिउने महत्वाकांक्षा पनि पूरा हुने लोभमा पहिले उनी फसे । 

नेपाल जस्तो भू–राजनीति, सामाजिक, सांस्कृतिक विविधता र कुनै समुदाय पनि बहुसंख्यामा नरहेको जटिलता बुझेनन् । यस्तो अबस्थामा स्वतन्त्र मधेसको परिकल्पना फगत एउटा स्वैर कल्पना मात्र हुन्छ भन्ने थाहा पाएनन् । र, उनी पश्चिमा शक्तिको प्रायोजनमा रम्दै गए । तर जब उनी जमिनमा आइपुगे तब उनले थाहा पाए कि यो बाटो लादेन मार्ग नै हो, भलै लादेनको जस्तो सशस्त्र युद्धमा उनी गएका थिएनन् । सिकेको आत्मसमर्पणको शृङ्खला यहीँबाट सुरु भयो । तर, यतिले नै सिके सहमतिमा आएका भने होइनन् । उनलाई प्रायोजन गर्नेले पनि नेपालमा स्पेस पाउँदै गएको अर्थमा सहमति सम्भव भएको हो । इण्डो–प्रशान्त क्षेत्रीय रणनीतिलाई नेपालमा स्थापित गर्न सिकेको सहमति आवश्यक थियो । जसरी विम्स्टेक सम्मेलनपछि पुणेमा हुने भनिएको संयुक्त सैनिक अभ्यासमा नजाने निर्णय गर्नासाथ चीनले नेपाललाई रोजी नाका पुरस्कारस्वरुप दिएको थियो । कुनै दिन नेपाल यो रणनीतिको साझेदार बन्न पुग्यो भने यो परिघटनाको पटाक्षेप हुनेछ । यदि साझेदार बनेन भने अर्को सिकेको जन्म हुनेछ ।